Sokole Góry, zwane też Sokolskimi Górami, to największy rezerwat na Wyżynie Częstochowskiej (210,86 ha). Został on utworzony w 1953 roku. Sokole Góry to grupa lesistych, kopulastych wzgórz o dość dużej jak na lokalne warunki wysokości względnej. Gdzieniegdzie dochodzi ona do 100 m przy wysokości bezwzględnej ok. 400 m n.p.m.

            Rezerwat ten chroni 9 zalesionych wzgórz wapiennych. Najwyższe wzgórze o nazwie Puchacz  wznosi się 402 m.n.p.m. Oprócz niego występują: Sokolica, Kamienna Góra, Pustelnica (400 m n.p.m.) z wieżą triangulacyjną na szczycie, Donica, Karzełek, Jodłowa Góra oraz Nowa Setka i Stare Setki.

            Zbocza wzgórz porośnięte są buczyną. Rosną tu bory mieszane : sosna, jodła, grab i modrzew. Stopniowo ku dołowi rozpościerają się bory sosnowe. Na stokach północnych można spotkać w buczynie żywiec dziewięciolistny, a także rzadko występujący krzew – ciepłolubna kłokoczka południowa. Rośnie tu wiele rzadkich roślin, np. czosnek skalny, pięciornika pagórkowaty, buławnik, konwalia majowa. W szczytowych partiach wzgórz widnieją liczne ostańce, skałki, turniczki, iglice skalne. W większości skałki ukryte są wśród drzew, więc trzeba ich dobrze wypatrywać.

            Sokole Góry, zaraz po Ojcowskim Parku Narodowym, mogą poszczycić się licznie występującymi jaskiniami i grotami. To największe skupisko tych form krasowych na Wyżynie Częstochowskiej. Łącznie jest tu 46 jaskiń i schronisk. Największa z jaskiń, która zamknięta jest kratą, to Jaskinia Koralowa- łączna długość korytarzy  370 m, głębokość 37 m. Następnie Studnisko, jako przedmiot westchnień początkujących grotołazów. Jest to najgłębsza jaskinia Jury o długości 212 m, w kształcie dzwonu. Do tej pory odkryte korytarze mają deniwelację blisko 80 m. Jaskinia dostępna jest dla wyszkolonych pasjonatów penetracji jaskiń, z umiejętnościami zjazdu na linie bez kontaktu ze ścianą. Kolejne jaskinie Olsztyńska i Wszystkich Świętych wspólnie tworzą system korytarzy długości 240 m. Po odkryciu Jaskini Olsztyńskiej, została ona okrzyknięta najpiękniejszą jaskinią Polski ze względu na jej bardzo interesującą szatę naciekową. Jednak na przestrzeni ostatnich 200 lat urok jej prysnął z powodu licznych wizyt wandali oraz przemysłowców, którzy oczyszczali ją niemal doszczętnie z kalcytu służącego przy produkcji szkła, a także z licznych stalaktytów i stalagmitów w celach kolekcjonerskich. Na szczęście nacieki krasowe mają tendencję do regeneracji i za kilka tysięcy lat jaskinia wróci do swojego pierwotnego wyglądu. Następna Jaskinia Maurycego o długości korytarzy ok. 140 m, obfituje w piękną szatę naciekową, gdyż została odkryta dość późno, nie uległa dewastacji. W trakcie prac archeologicznych w Jaskini Komarowej, w latach 1997-1998, na głębokości 30-70 cm znaleziono liczne eksponaty, z czego najciekawsze to fragmenty dwóch czaszek 18-20-letnich mężczyzn. Przypuszcza się , iż zostali zjedzeni przez nieprzyjaciół bądź współtowarzyszy. Szczątki te pochodzą sprzed 20-33 tysięcy lat, a więc są najstarsze spośród znalezisk na ziemiach polskich.

             Mieszkańcami jaskiń są nietoperze. Występuje tu 8 gatunków, w tym dwa bardzo rzadki: nocek Natterera i nocek orzęsiony. W jaskiniach pod Sokolą Górą można ujrzeć endemiczny gatunek chrząszcza Cholewa agilis. Jest to relikt z epoki lodowcowej.

Sokole Góry porównywane są do Beskidów w miniaturze. Nazwę swą wywodzą od gniazd puchaczy i sokołów. W połowie XIX wieku pierwsi badacze stanęli na Sokolich Górach. Niejaki E. Chłopicki w 1847 roku pisał:

            „ Rozpoznać dobrze szczegółów wśród gąszczu drzew niepodobna było, ale sama myśl, że pod tą tajemniczą szatą mroku mieszczą się najrzadsze cuda natury, rozwijała przed wzrokiem wyobraźni dziwne i czarowne obrazy. Zdawało mi się, że widzę z góry i stalaktytowe jaskiń organy i kręte ganki i półkoliste olbrzymie stalagmity.”